Ero sivun ”Esperanto/Kielioppi (Zamenhof)” versioiden välillä

Poistettu sisältö Lisätty sisältö
Tigru (keskustelu | muokkaukset)
p Käyttäjän 84.230.141.130 (keskustelu) muokkaukset kumottiin ja sivu palautettiin viimeisimpään käyttäjän Vilu tekemään versioon.
Ei muokkausyhteenvetoa
Rivi 20:
Rimarko. La uzado de la artikolo estas tia sama, kiel en la aliaj lingvoj. La personoj, por kiuj la uzado de la artikolo prezentas malfacilaĵon, povas en la unua tempo tute ĝin ne uzi.
 
1) Epämääräistä artikkelia ei ole; on vain määrättymääräinen artikkeli (la), samasamanlainen kaikillekaikissa sukupuolillesuvuissa, sijoillesijoissa ja luvuilleluvuissa.
Huomautus. Artikkelin käyttö on samanlaista, kuin muissa kielissä. Henkilöt, joille artikkelin käyttö ontuottaa vaikeaa vaikeuksia, voivat aluksi kokonaan olla sitä käyttämättä sitä.
 
2) La substantivoj havas la finiĝon o. Por la formado de la multenombro oni aldonas la finiĝon j. Kazoj ekzistas nur du : nominativo kaj akuzativo; la lasta estas ricevata el la nominativo per la aldono de la finiĝo n. La ceteraj kazoj estas esprimataj per helpo de prepozicioj (la genitivo per de, la dativo per al, la ablativo per per aŭ aliaj prepozicioj laŭ la senco).
 
2) Substantiiveilla on pääte o. Monikon muodostamiseksi lisätään pääte j. Sijoja on vain kaksi : nominatiivi ja akkusatiivi; jälkimmäinen saadaan nominatiivista lisäämällä pääte n. Muut sijat ilmaistaan prepositioiden avulla (genetiivi de- sanalla, datiivi al -sanalla, instrumentaali (ablatiivi) per -sanalla, tai muilla prepositioilla merkityksen mukaan).
 
3) La adjektivo finiĝas per a. Kazoj kaj nombroj kiel ĉe la substantivo. La komparativo estas farata per la vorto pli, la superlativo per plej; ĉe la komparativo oni uzas la prepozicion ol.
Rivi 33:
4) La numeraloj fundamentaj (ne estas deklinaciataj) estas : unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. La dekoj kaj centoj estas formataj per simpla kunigo de la numeraloj. Por la signado de numeraloj ordaj oni aldonas la finiĝon de la adjektivo; por la multoblaj - la sufikson obl, por la nombronaj - on, por la kolektaj - op, por la disdividaj - la vorton po. Krom tio povas esti uzataj numeraloj substantivaj kaj adverbaj.
 
4) Perusluvut (ei taivuteta) ovat : unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Kymmenet ja sadat muodostetaan yksinkertaisesti yhdistämällä luvut. Järjestyslukuja osoittamaan lisätään adjektiivin pääte; moninkertaistukseen – pääte obl, murto-osiinosia varten on, ryhmittelyihin – op, jakoihin sana po. Näiden lisäksi voi käyttää numeraaleja substantiiveina ja adverbeina.
 
5) Pronomoj personaj : mi, vi, li, ŝi, ĝi (pri objekto aŭ besto), si, ni, vi, ili, oni; la pronomoj posedaj estas formataj per la aldono de la finiĝo adjektiva. La deklinacio estas kiel ĉe la substantivoj.
Rivi 41:
6) La verbo ne estas ŝanĝata laŭ personoj nek nombroj. Formoj de la verbo : la tempo estanta akceptas la finiĝon -as; la tempo estinta -is; la tempo estonta -os; la modo kondiĉa -us; la modo ordona -u; la modo sendifina -i. Participoj (kun senco adjektiva aŭ adverba) : aktiva estanta -ant; aktiva estinta -int; aktiva estonta -ont; pasiva estanta -at; pasiva estinta -it; pasiva estonta -ot. Ĉiuj formoj de la pasivo estas formataj per helpo de responda formo de la verbo esti kaj participo pasiva de la bezonata verbo; la prepozicio ĉe la pasivo estas de.
 
6) Verbiä ei muutetamuutu persoonan eikä luvun mukaan. Verbin muodot : nykyaika (preesens) saa päätteen –as; mennyt aika (preteriti) –is; tuleva aika (futuuri) –os; ehtomuoto (konditionaali) –us; kehotusmuoto (volitiivi) –u; perusmuoto (infinitiivi) –i. Partisiipit (adjektiivinen tai adverbinen merkitys) : aktiivi nykyaika –ant; aktiivi mennyt aika –int; aktiivi tuleva aika –ont; passiivi nykyaika –at; passiivi mennyt aika –it; passiivi tuleva aika –ot. Kaikki passiivimuodot muodostetaan esti -verbin vastaavan muodon ja tarvittavan verbin passiivin partisiipin avulla; passiivissa käytettävä prepositio on de.
 
7) La adverboj finiĝas per e; gradoj de komparado kiel ĉe la adjektivoj.
Rivi 77:
15) La tiel nomataj vortoj fremdaj, t. e. tiuj, kiujn la plimulto de la lingvoj prenis el unu fonto, estas uzataj en la lingvo Esperanto sen ŝanĝo, ricevante nur la ortografion de tiu ĉi lingvo; sed ĉe diversaj vortoj de unu radiko estas pli bone uzi senŝanĝe nur la vorton fundamentan kaj la ceterajn formi el tiu ĉi lasta laŭ la reguloj de la lingvo Esperanto.
 
15) Niin sanottuja vierassanoja, so. niitä, jotka kielten enemmistö on ottanut yhdestä lähteestä, käytetään esperantossa muuttumattomanamuuttumattomina, saadenniiden saadessa vain tämän kielen kirjoitusmuodonkirjoitusasun, mutta yhdensaman perussanansanavartalon eri johdannaisissa on parempi käyttää muuttumattomana vain kantasanaa ja muodostaa muut siitä esperanton kielen sääntöjen mukaan.
 
16) La fina vokalo de la substantivo kaj de la artikolo povas esti forlasata kaj anstataŭigata de apostrofo.